Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały

Każdy z rodziców chce wychować swoje dziecko na zaradnego człowieka, który w dorosłym życiu da sobie radę i będzie umiał skutecznie rozwiązywać własne problemy. Ale jak to zrobić, aby nie naruszyć godności dziecka, jego delikatnej, dopiero rozwijającej się strefy emocjonalnej? Jak nauczyć odpowiedzialności i ponoszenia konsekwencji swoich działań? Na te i inne pytania odpowiadają Elaine Mazlish i Adele Faber, autorki popularnych książek edukacyjnych, które zdobyły duże uznanie wśród rodziców, nauczycieli i psychologów. Napisały one serię książek o dzieciach:

1. “Wyzwoleni rodzice, wyzwolone dzieci”

2. “Jak mówić, aby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”

3. „Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały, jak słuchać, żeby z nami rozmawiały”

Dzięki poradom zawartym w tych poradnikach, rodzice mogą nauczyć się rozpoznawać negatywne uczucia zarówno swoje, jak i dziecka oraz skutecznie sobie z nimi radzić. Jak pomagać dziecku w rozwiązywaniu jego problemów, aby zachęcać je do samodzielności, dzięki czemu stanie się zaradne w dorosłym życiu. A także, jak zamiast bezsensownego karania, uczyć odpowiedzialności i ponoszenia konsekwencji.

Autorki przekazują nam proste i łatwe sposoby porozumienia się z dziećmi, a także relacji: rodzic – dziecko. Uczą wrażliwości i empatii na drugiego człowieka, reagowania na komunikaty naszych rozmówców, wyrozumiałości i tolerancji.

Najpopularniejszą z książek Adele Faber i Elaine Mazlish jest “Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”. Poradnik, który w przystępny sposób pokazuje nam, jak zmodyfikować swoje zachowanie, aby zmieniło się (niepożądane przez nas) zachowanie dzieci. Książka jest uzupełniona o suplement “Doświadczenia rodziców polskich”, dzięki czemu pewne problemy stają się nam bliższe i bardziej zrozumiałe.

 

A oto kilka wskazówek zawartych w “Jak mówić…”:

1. Uczucia, emocje

• słuchaj uważnie:
  czasem dziecku wystarczy milczący słuchacz, żeby samo dostrzegło problem i znalazło jego rozwiązanie
• nazwij uczucia:
  określ je. Słowa, takie jak: “Nie przejmuj się, Przecież cię nie boli” – nikogo nie pocieszą. Jeśli zamiast tego powiesz: “Widzę, że jest ci przykro, To bardzo smutne” – dziecko poczuje się zrozumiane, samo też lepiej zrozumie to, co czuje
• akceptuj uczucia, za pomocą “słów kluczy”:
  zamiast: “Uderzył cię? A tyle razy mówiłam, żebyś się z nim nie bawił, ale ty ciągle wszystkich zaczepiasz…”, użyj “słów kluczy”- pełnych zrozumienia i uwagi, np. “aha, oooo, rozumiem, hmm”
• akceptacja uczuć nie oznacza akceptacji złych zachowań:
  “Widzę, że jesteś na mnie zły. Powiedz mi to słowami, nie pięściami”

2. Współpraca

• opisz co widzisz, przedstaw problem:
  “Widzę brudny stół po twoim jedzeniu”
• udziel informacji:
  “Ścierka jest tam”
• powiedz to jednym słowem:
  “Stół”
• powiedz, co czujesz:
  “Nie lubię, kiedy krzyczysz”
• napisz liścik:
  “Droga Asiu! Jestem głodny. Twój kot”

3. Zamiast kar (w sytuacji niepożądanego zachowania dziecka)

• zaangażuj dziecko do pomocy:
  np. dziecko wyrywa zabawki kolegom w piaskownicy – “Pomóż mi budować zamek”
• wyraź zdecydowany sprzeciw:
  nie atakując charakteru- “Zabierasz zabawki dzieciom, nie podoba mi się takie zachowanie”
• powiedz, co czujesz:
  “Wyrywanie innym zabawek jest nieprzyjemne”
• zaproponuj wybór:
  “Jeśli chcesz nadal bawić się w piaskownicy, przestań tak robić”
• przejmij inicjatywę, daj odczuć dziecku konsekwencje złego zachowania:
  “Widzę, że wybrałeś powrót do domu” i opuszczacie piaskownicę. Następnego dnia, nie idziecie do piaskownicy. Na pytanie dziecka “Dlaczego?”, poproś, żeby się zastanowiło

4. Samodzielność

• dawaj dziecku możliwość wyboru, samodzielnego podejmowania decyzji:
  “Wolisz założyć skarpetki z kotkiem czy w misie ?”
• doceń wysiłek, jaki dziecko wkłada w wykonanie zadania:
  “Zasznurowanie butów to wielka sztuka”
• pozwól, aby dziecko samo znalazło odpowiedź:
  nie dawaj zbyt szybko gotowych odpowiedzi; wskaż “źródła”, niech także inni staną się autorytetami
• nie odbieraj nadziei:
  “Więc marzysz o karierze piosenkarki?”

5. Pochwały

• opisz, co widzisz lub czujesz:
  bez ogólników typu: “Jesteś grzeczną dziewczynką”, użyj natomiast: “Widzę, że wszystkie lale postawiłaś na półce. Lubię patrzeć na taki porządek”
• dodaj do opisu podsumowanie:
  “Prosiłam cię, żebyś za dziesięć minut przyszła na śniadanie i jesteś. To nazywam punktualnością!”

6. Role i etykietki

• uwolnij dziecko od etykietek:
  stwórz sytuację, w której dziecko (i inni) spojrzy na siebie inaczej;
  gdy dziecko uważa się za niezdarne: “Muszę to naprawić, mógłbyś mi pomóc?”;
  gdy dziecko ma zwyczaj marudzić: “Podoba mi się, kiedy spokojnie mówisz o swoich potrzebach, tak jak teraz”
• pozwól dziecku słyszeć, jak je chwalisz przed innymi:
  w rozmowie przez telefon: “Och, żebyś widziała swoją córkę, jak bawiła się dzisiaj z innymi dziećmi: dzieliła się zabawkami, wspólnie z koleżanką piekła ciasteczka” – gdy dziecko ma kłopoty ze współdziałaniem
• pokaż zachowanie godne naśladowania:
  “Mam tyle pracy i nie wiem jak się do tego zabrać. Już wiem, ułożę sobie plan działania” – gdy dziecko jest niezorganizowane.

Wybrała: Małgorzata Filipowska

 Autor: Katarzyna Miedziak „ Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały”