Czytanie dzieciom – najlepsza inwestycja w przyszłość
Czytanie w wieku 0–3 lata
- buduje więź emocjonalną, daje dziecku poczucie bliskości i bezpieczeństwa,
- usprawnia koordynację wzrokowo-ruchową,
- uczy myślenia przyczynowo-skutkowego, kojarzenia faktów i wyciągania wniosków,
- wspomaga rozwój mowy poprzez przyswajanie intonacji i melodii języka,
- uspokaja, wzmacnia poczucie przynależności do rodziny,
- dostarcza podstawowej wiedzy o otaczającym świecie, np. o ludziach i przedmiotach,
- przekazuje wzorce osobowe,
- uczy wyrażać własne potrzeby i oczekiwania wobec innych.
Czytanie w wieku 3–6 lat
- daje dziecku wiedzę o sobie i otaczającym go świecie,
- rozwija kompetencje poznawcze,
- pomaga poznać, nazwać i wyrażać emocje, a także pokazuje, jak sobie z nimi radzić,
- usprawnia myślenie, pamięć i mowę,
- uczy rozróżniać świat zewnętrzny od świata odczuć i wrażeń,
- pomaga oswoić trudne tematy i pokonywać lęki,
- daje nowe wzory osobowe oraz wskazówki, jak postępować w nieznanych dotąd sytuacjach,
- rozwija zainteresowanie słowem pisanym oraz rozbudza w dziecku gotowość do nauki samodzielnego czytania,
- jest dla dziecka czasem relaksu, pozwalającym na odreagowanie emocji,
- rozwija kreatywność i wyobraźnię,
- uczy rozwiązywać problemy oraz wyciągać logiczne wnioski,
- jest świetnym pretekstem do rozmowy i wyprawy w miejsca związane z jej tematem.
Kilka pomysłów na zabawę z książką ze strony: http://wielki-czlowiek.pl
- Zróbcie zakładkę do książki
Własnoręcznie zrobiona zakładka z pewnością umili czas spędzony z książka, sprawi także, że dziecko – nawet gdy samo jeszcze nie potrafi czytać – poczuje się zaangażowane w lekturę. Maluch będzie mógł zaznaczyć, gdzie zakończono czytanie, by później otworzyć książkę we właściwym miejscu i dokończyć lekturę, albo oznaczyć swój ulubiony fragment/ilustrację z książki. Możecie wykorzystać różne materiały i techniki ozdabiania zakładek: pokolorować je kredkami, ozdobić wycinankami, kolorowymi koralikami, włóczką czy wstążkami albo stworzyć kolaż. Inspiracją na temat i kształt zakładki może być przeczytana przez Was ostatnio książka.
Stwórzcie własną książkę
Przeczytane przez Was książki, obejrzane bajki, codzienne, domowe rytuały mogą być dla Was inspiracją do stworzenia własnej książki. Przydatne wskazówki, jak ją wykonać, znajdziecie tutaj: http://wielki-czlowiek.pl/jak-zrobic-z-dzieckiem-wlasna-ksiazke-leporello/
- Co by było gdyby?
Spróbujcie powymyślać z dzieckiem alternatywne zakończenia książki. Puśćcie wodze wyobraźni i zastanówcie się, co by było, gdyby bohaterowie postąpili inaczej, albo jakie mogą być ich dalsze losy, o których nie napisano już na kartach książki.
Odgrywanie scenek
Spróbujcie razem z dzieckiem wcielić się w literackich bohaterów i poodgrywać scenki z książek, naśladować głosy i odgłosy, odtworzyć dialogi bądź ułożyć własne. Aby rozkochać dziecko w czytaniu, ważne jest nie tylko to, żeby codziennie czytać, ale też to, jak czytasz. Baw się tembrem głosu, intonacją. Czytaj z przejęciem i zwracaj uwagę na reakcje dziecka. Jeżeli maluch jest wulkanem energii, dobrze sprawdzi się czytanie połączone z ruchem, np. klaskaniem, tupaniem czy kołysaniem.
Pomocą dla Was może być nasz cykl: „Jak czytać dziecku?”
https://www.youtube.com/watch?v=yjAKtVCgevY&t=27s
https://www.youtube.com/watch?v=-YqIAhQF1UA&t=5s
https://www.youtube.com/watch?v=jWA1foEt6PM
Narysujcie książkę
Stwórzcie ilustracje do waszych ulubionych książek – możecie inspirować się tymi, które znacie lub wymyślić całkiem nowe – puśćcie wodze wyobraźni! Możecie też pomyśleć o własnej okładce dla książki lub komiksie opartym na jej treści.
Książki nie tylko do czytania
Pokaż dziecku, że książki mogą służyć nie tylko do czytania. Coraz więcej wydawnictw oferuje specjalne wydania dla dzieci np. książek kucharskich czy przewodników po krajach i miastach. Warto sięgnąć po takie publikacje i wspólnie z dzieckiem przyrządzić pyszną potrawę dla całej rodziny czy zaplanować wakacyjną podróż.
Propozycje zajęć w domu ze strony Fundacji Cała Polska Czyta Dzieciom:
-
z dziećmi w wieku niemowlęcym:
- Czytajmy od urodzenia do 3-4 roku życia PIERWSZĄ KSIĄŻKĘ MOJEGO DZIECKA. Bezpłatny e-book znajdziesz na stronie fundacji. Przeczytajmy najpierw teksty dla dorosłych, by wzmocnić swoją motywację do codziennego czytania dziecku. A potem – do dzieła! Każdy wierszyk w Pierwszej Książce może stać się kanwą do wspólnych radosnych zajęć i zabaw.
- Wiersze Bobo, Główka, Części ciała mogą służyć do zabawy w pokazywanie. Dzieci pokazują mamę, tatę, innych członków rodziny, pieska, swoje uszka, rączki, brzuszek. Starsze dziecko nauczmy nazywać pokazywane części twarzy i ciała. Bawmy się z maluchami w masażyki – przy tej okazji też można wymieniać nazwy poszczególnych części ciała. Zabawy w pokazywanie mogą dotyczyć też obrazków ilustrujących kolejne wierszyki: np. Zabawki, W pokoju, Dom, Miasto itd.
- Przeczytajmy dziecku wierszyk W kuchni. Wymieńmy nazwy kuchennych przedmiotów i urządzeń, pokażmy jak działają. Uczyńmy dziecko obserwatorem naszych poczynań w kuchni – usadźmy je w foteliku, pokazujmy i objaśniajmy wszystkie nasze czynności. Możemy dawać dziecku do rączek niektóre kuchenne przybory – np. plastikowy lejek czy drewnianą łyżkę, dajmy mu też popróbować potraw i konsultujmy z nim, czy jedzenie jest smaczne, czy może trzeba dodać wody lub jakiejś przyprawy – cynamonu, ziół itp.
- Wprowadźmy rodzinne czytanie z podziałem na role. Jeśli wybierzemy odpowiednie teksty – np. Lokomotywę Tuwima zamieszczoną w PIERWSZEJ KSIĄŻCE MOJEGO DZIECKA, możemy zachęcić do wspólnego czytania nawet najmłodszych. „Uff”, „zipie”, „buch” – te proste wyrazy może powtarzać już roczne dziecko. A jaka to będzie zabawa, jeśli mama i tata będą wspólnie czytać modulując przy tym głosy!
- Możemy też wspólnie zrobić pociąg z tego, co mamy w domu: z pudełek po zapałkach, sznurka, plasteliny, kartonu, tekturowych rolek od papieru toaletowego. Dzieci zawsze cieszą się z „nowych” zabawki, a ze zrobionych razem – tym bardziej!
- Zachęcamy też do zapoznania się ze Złotą Listą książek polecanych przez naszą Fundację w kategorii do 4 lat. Może macie w domu którąś z umieszczonych na niej pozycji – warto po nią sięgnąć. Może uda się wypożyczyć od znajomych jakiś rekomendowany tytuł?
-
z dziećmi w wieku przedszkolnym:
- Czytajmy dzieciom na głos! Dwadzieścia minut dziennie, CODZIENNIE! Jeśli dzieci są zainteresowane, warto oczywiście czytać dłużej. Możemy nadal korzystać z PIERWSZEJ KSIĄŻKI MOJEGO DZIECKA lub znaleźć jakiś inny tytuł – na przykład na Złotej Liście książek polecanych przez Fundację w odpowiedniej kategorii wiekowej. Zawsze starajmy się rozmawiać z dziećmi o przeczytanych lekturach postaciach, problemach.
- Zabawa w asystenta kuchennego – możemy zaangażować nasze dziecko do pomocy w kuchni, uważając, by wykonywało tylko bezpieczne czynności i w bezpiecznym miejscu. Ma to być wspaniała zabawa, przy której dużo rozmawiamy i objaśniamy. Pozwólmy dziecku samodzielnie wykonać jakąś prostą potrawę – i koniecznie pochwalmy jego dzieło!
- Budujmy więzi:
- Korzystajmy z każdej okazji, by przytulić, pogłaskać czy pocałować nasze dziecko. Jak najczęściej patrzmy mu przyjaźnie w oczy. Poświęcajmy niepodzielną, pozytywną uwagę. Bądźmy ich życiowymi przewodnikami. Wprowadźmy na stałe cztery proste sposoby okazywania dziecku miłości, zalecane przez doktora Campbella. Niech zbiorniki emocjonalne naszych dzieci będą zawsze wypełnione naszą bezwarunkową miłością rodziców!
- Dzwonimy do Babci/Dziadka/Cioci – zapytajmy o zdrowie, o to jak spędzają czas, opowiedzmy o naszych zajęciach, zabawach i lekturach. Możemy przeczytać im coś przez telefon, poprosić o przeczytanie lub opowiedzenie historii, wreszcie zasugerować wspólne słuchanie książki na odległość – w formie audiobooka, radiowego słuchowiska czy też w wykonaniu Taty albo Mamy.
- Dzwońmy do znajomych dzieci i zaprośmy je do wspólnych zajęć przez Skype’a lub głośnomówiący telefon – odgadywania zagadek, do słuchania, czytania, wspólnej zabawy słowem np: zabaw w wymyślanie wyrazów na daną literę. Można się bawić w kalambury, odgadywanie tytułów książek lub imion opisywanych czy pokazywanych bohaterów.
- W zdrowym ciele zdrowy duch! Codziennie przynajmniej 10 minut rano i 10 minut wieczorem gimnastykujmy się razem z dziećmi, możliwie przy otwartym oknie. Niech gimnastyka stanie się naszą codzienną miłą rutyną. Warto do niej dołączyć zabawne hasła i okrzyki.
- Śpiewajmy razem i jeśli mamy instrumenty i potrafimy robić z nich właściwy użytek – grajmy razem lub wystukujmy rytm. Uwaga – nie zakłócajmy jednak zbyt długo i zbyt późno wieczorem spokoju sąsiadom! Jeśli nie mamy instrumentów, możemy je łatwo zrobić: przygotujmy szklane naczynia (szklanki, butelki kieliszki) i napełnijmy je wodą do różnych wysokości. Lekko uderzajmy je pałeczką lub łyżką – wspaniale będzie słuchać, jak różne wydają dźwięki.
- Zabawa w służbę higieniczno-porządkową:
- Robimy porządki w zabawkach, np. przecieramy samochodziki i klocki wilgotną szmatką z płynem odkażającym, odkurzamy półki itp., jednocześnie bawiąc się poszczególnymi zabawkami, żeby czynności te nie były dla dzieci nudne.
- Dajemy punkty za dokładne umycie rąk, odstawienie po zjedzeniu swoich talerzy i sztućców na blat przy zlewie, za zaniesienie brudnych rzeczy do kosza przy pralce, za pościelenie swojego łóżka. Pół punktu można stracić za: dotykanie twarzy, ust, oczu, a szczególnie za wkładanie palców do buzi. Niech to jednak nie będzie ostry reżim, raczej częste przypominanie o potrzebie higieny i wyrabianie nawyku, który przyda się też po kwarantannie.
- Uczmy – poprzez wielokrotne przypominanie – pozostawiania po sobie toalety w stanie czystym. Małe dzieci powinny zgłaszać dorosłym problemy z czystością tych urządzeń i pomieszczeń. Uczmy też zamykania drzwi po wyjściu z toalety i koniecznego mycia rąk po skorzystaniu z niej.
Opracowała: Agnieszka Kałucka
Materiały źródłowe;